نازار دلی در دستگاه شور با آواز و سه تار حمیدرضا فرهنگ – آوای جاوید 12

در این ویدئو

نازار دلی در دستگاه شور

موسیقی سنّتی (اصیل) ایرانی

آوای جاوید برنامه 12

اجرای تصنیف نازار دلی در دستگاه شور 

اشعار: ابوسعید ابوالخیر خیام

آواز و سه تار: حمیدرضا فـرهنگ

ضبط: آذر 1394 – جزیره کیش

بازخوانی از: آموزشگاه موسیقی آوای جاوید

با اجرای قدیمی از استاد محمدرضا شجریان

این تصنیف در دستگاه شور و در پرده های شهناز اجرا می گردد. توضیحات انتهای این برنامه را بخوانید.

 *    *    *

نازاردلی اجرا توسط حمیدرضا فرهنگ

شعر تصنیف نازار دلی

نازار دلــی را که تو جانش باشی

معشوقـــه پیــدا و نهانش بــاشی

زان می ترسم که از دل آزاری تو
دل خون شود و تو در میانش باشی
مــن بی مـی نـاب زیستن نتوانم
بــی بــاده کشید بــــار تن نتوانم

من بنده آن دمم که ساقــی گوید

یک جـــام دگــر بگیر و من نتوانم

 *    *    *

شور و شهناز چیست؟

در بسیاری از منابع وقتی از دستگاه شور صحبت می کنند به عبارت “شور و شهناز” اشاره می کنند که برای بسیاری هویت گوشه شهناز جای سوال است.

در ردیف میرزا عبداله گوشه شهناز بصورت یک گوشه کوتاه اجرا می گردد که با یک حرکت پایین رونده از پرده اوج به شاهد درآمد شور و پس از آن با یکی حرکت بالا رونده به پرده قرچه می رود. این حرکت ملودیک در آواز قدما خصوصا در مکتب آوازی اصفهان شنیده می شود. 

بعد از خواندن یک شعر در سلمک، پرده قرچه را از طریق حرکت ملودیک مشابه گوشه شهناز در ردیف میرزا عبداله اجرا می کنند. یعنی ابتدا یک فرود موقت به پرده درآمد شور و بلافاصله با یک حرکت بالارونده تا پرده قرچه پیش می روند و با مکث کافی بر روی پرده قرچه، این گوشه را تثبیت می کنند که بسیار زیبا است. این حرکت در آوازهای متاخرین شنیده نمی شود. 

در ردیف دستگاه شور استاد دوامی گوشه شهناز خوانده نشده است.

در ردیف استاد کسایی گوشه شهناز به عنوان یک گوشه کوتاه سازی نواخته می شود و …

با توجه به اهمیت و تاکید زیاد قدما بر عبارت “شور و شهناز” به نظر نغمات پرده شهناز گسترده تر از آن چیزی است که در حال حاضر نواخته می شود.

شهناز یا شور دوم

با تحقیق در منابع و گفتار اساتید فن، شهناز را می توان شور دوم نامید. دستگاه شور در دانگ اول خود گوشه هایی مانند درآمد، کرشمه و  رهاب را شامل می شود و از ابتدای گوشه اوج (ردیف میرزا عبداله) یا سلمک (ردیف های آوازی مانند کسایی و دوامی) شور دوم در دانگ دوم شور آغاز می شود. گوشه هایی مانند سلمک، قرچه، رضوی نغمه های اول و دوم و …. 

فواصل در دانگ دوم شور دقیقا مطابق دانگ اول است، این دانگ از درجه چهارم شور اول  آغاز می‌گردد.

تغیرات درجات در سلمک، قرچه و رضوی نسبت به شور اول، دانگی جدید تشکیل می شود که دقیقا شوری دیگر است ولی از درجه چهارم شور اول.

به عنوان مثال در شور سل پرده ها چنین خواهد بود: شور در پرده درآمد با پرده های La کرن – Si بمل و Mi کرن است. در گوشه های قرچه و رضوی نتهای  Re و Mi ربع پرده کم خواهند شد و  بدن ترتیب در پرده شهناز La کرن – Si بمل-  Re کرن و Mi بمل خواهد بود.


موسسه فرهنگی هنری آوای جاوید

*   *   *

مشاهده ی بسته ی ویدئویی آموزش آواز آوای جاوید | مشاهده ی بسته ی ویدئویی آموزش سه تار آوای جاوید

(Visited 1,243 times, 1 visits today)

نظرتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *