تکنیک های ساخت تحریر
✍ یادداشت هایی از آوای جاوید: شماره ششم
تهیه کننده: حمیدرضا فرهنگ
تکنیک های ساخت تحریر
* * *
آنچه هنرجوی آواز در دوران مقدماتی آواز فرامی گیرد و ملزم به حفظ و تکرار آن است ردیف های آوازی از بزرگان موسیقی است که خود این ردیف ها شامل دستگاه ها و آواز های موسیقی اصیل ایرانی می باشند که عنصر تشکیل دهنده این دوازده مقام، گوشه های متنوع و گوناگون است.
هر گوشه معمولا تشکیل شده است از یک تحریر و یا نتی ساده برای شروع که چهار چوب گوشه را ترسیم می کند و پس از آن شعری ویژه آن گوشه که وزن و عروض خاص و متناسب با آن گوشه دارد و پس از آن نیز یا با خود شعر, گوشه تمام می شود و یا تحریری اجرا میگردد و آن گوشه تمام می شود.البته شروع گوشه با خود شعر هم می تواند باشد.
این تحریرهایی که در آوازها اجرا می گردند بر چه اساسی طراحی شده و خوانده می شود?
در دوره های عالی آموزش آواز، یکی از سرفصلهای آموزشی می تواند تکنیک های ساخت تحریر باشد، یعنی مربی آواز با تحلیل و آنالیز گوشه ها و تحریرهای اجرا شده، اساس ساخت تحریر را برای هنرجو تشریح کند و به او نشان دهد که این تحریرها بر چندین اساس می تواند طراحی و اجرا شود.
پارامترهایی نظیر:
– نوع تحریر: ساده، تسلسلی، سنکپی، درّابی و …
– طراحی خود تحریر بر اساس آوای انتخاب شده دقیقاً مانند یک طرح هندسی، ریاضی گونه مثل نقوش کاشیکاری و یا طرح های قالی با قوس ها، پیچ و خم ها، تکرارها (دوتایی، سه تایی و یا ترکیبی از آنها مانند تو در تو و …)
– گوشه ای که در حال اجرای آن هستیم و رعایت حدود و چهارچوبهای آن و نتهای شاهد و ایست و …
– وزن و عروض شعر خوانده شده.
– تلفیق شعر و موسیقی اجرا شده.
– گردش ملودی در شعر خوانده شده (حرکات بالارونده و یا پایین رونده، تاکیدها،ایست های ملودی و …)
– تحریر شعر را تکرار کند و یا آنرا جواب دهد.
– انشاء خواننده برای ادامه آواز و نشاندن آواز در جای مناسب برای ادامه آواز.
بانگ گردشهای چرخ است این که خلق
می سرایندش به تنبور و به حلق
یک خواننده متبحر این توانایی را دارد که پس از سالیان متمادی تمرین و ممارست و شناخت کامل ردیف ها بر اساس پارامترهایی نظیر آنچه گفته شد آوازی رنگین و زیبا با شعری مناسب و تحریر های متنوع و گوناگون به شنونده خود ارائه دهد.
این نوع آواز ها را میتوانید از نظر طراحی با زیباترین نقوش هندسی مثل گنبد مساجد و یا آثار معماری فاخر مقایسه کنید چرا که اصل و اساس همه هنرها از یک جا سرچشمه می گیرد.
آنچه گفته شد فقط شمه ای از آنچه یک خواننده باید بداند را نشان میدهد و این کار,کاری است بس مشکل، در حالی که یک استاد به معنای درست آن فی البداهه همه آنچه گفته شد و حتی بیشتر از آن را در لحظه به زیباترین وجهی اجرا می نماید و این معنای هنر است.
* * *
* * *
مشاهده ی بسته ی ویدئویی آموزش آواز آوای جاوید | مشاهده ی بسته ی ویدئویی آموزش سه تار آوای جاوید